Cztery pułapki kobiecej siły

Dawno, dawno temu była sobie piękna księżniczka. Siedziała  w równie pięknym księstwie i z upodobaniem czesała swoje piękne włosy, z rozmarzeniem spoglądając w stronę wjazdu do zamku, wyczekując na pięknego księcia. Gdy ten w końcu się pojawił, okazał się piękny, ale i…słaby, tak jak i ona, gdyż nikt nigdy w księstwie nie oczekiwał od nich niczego innego niż piękna, elegancji i dobrych manier.

W nieodległej wiosce mieszkała nieco mniej urodziwa dziewczyna, za to zupełnie niemająca czasu na czesanie włosów. Od małego była wdrażana we wszystkie prace domowe, w tym opiekę nad rodzeństwem, dbanie o gospodarstwo itp. Nie siedziała na ganku wypatrując księcia z bajki, ale  w końcu z domu odeszła, aby odkrywać nowe drogi. Mama zawsze jej mówiła: życie jest okrutne, a ty musisz być silna. I była. Silna i samotna…

To oczywiście mocno krzywdzący stereotyp, że kobieta może być albo piękna i słaba, albo silna i brzydka. Niejednokrotnie zderza się z nim większość z nas deklarujących się jako feministki – oto nasza siła wypływająca z wewnętrznego przekonania o swojej wartości i możliwościach staje się wadą, słabością, która wrzuca nas w jądro samotności i społecznego odrzucenia. “Radź sobie sama” – to najsłabsze ze stwierdzeń, jakie można usłyszeć, wsłuchując się w siebie. Dlaczego kobieca siła staje się jednocześnie słabością?

Idziemy przez świat, stykając się z różnymi ludźmi, sytuacjami, wymaganiami. Najpierw uczy się nas samodzielności – jako dzieci mamy się same umieć bawić, zasypiać, przejść pozytywnie trening czystości i, broń Boże, nie wpadać w histerię, gdy coś się nie uda. Siła i samodzielność – tego się od nas oczekuje. Potem idziemy do szkoły, gdzie wrzuca się nas w wir oczekiwań ze strony nauczycieli, ale i rówieśników. Dziewczynka ma być miła, zadbana, skromna, pilna, ale i wygadana, wysportowana, szczupła i potulna. W końcu wychodzimy ze szkolnego świata i wpadamy w rzeczywistość uniwersytetów/relacji damsko-męskich (zazwyczaj)/pracy, gdzie oczekiwania mieszają się ze sobą, owocując niezłym społecznym zawrotem głowy. Mamy więc być w związku, ale i umieć sobie radzić same, robić karierę, ale nie za bardzo, odnosić sukcesy na uczelni, ale nie domagać się stypendiów czy innych przywilejów, gdyż wcześniej i później i tak z nich zrezygnujemy na rzecz wychowywania dzieci (to samo w pracy). Nasza siła jest mile widziana, gdy ułatwia życie innym, a staje się obiektem drwin i niechęci, gdy zostajemy same.

Cztery pułapki kobiecej siły

Jestem silna. Zawsze tak było, choć jednocześnie doświadcza(ła)m efektów ubocznych tego faktu. Jako rasowa introwertyczka dusiłam to jednak w sobie. Moi rodzice, znajomi, przyjaciele wiedzieli, że umiem wiele znieść, więc niezbyt się ze mną cackali. Problem pojawiał się wtedy, gdy potrzebowałam pomocy – nagle wokół mnie robiło się pusto i moja siła stawała się samospełniającą się przepowiednią. Byłam – jestem – w większości sytuacji zdana na samą siebie, co daje mi pewność i poczucie kontroli. Nie zapominam jednak, że kobieca siła niesie ze sobą kilka pułapek…

1. Jestem silna, więc nie potrzebuję pomocy

Otóż nie – czasem każdy potrzebuje pomocy, niezależnie od płci, wieku, przekonań i stanu majątkowego. Sztuką jest mieć wokół siebie na tyle otwartych i czujnych ludzi, aby to dostrzegli nawet wtedy, gdy my tego nie widzimy. Potrzeba pomocy może się przejawiać w wielu postaciach – czasem chodzi o zwykły SMS pytający, jak się czujemy, czasem o przytulenie czy wyręczenie w drobnej rzeczy, a czasem o wspólne pomilczenie. Najczęściej w taką pułapkę wpadają partnerzy silnych kobiet – wiedząc, że mają silne partnerki, żyją sami sobie, niezbyt poświęcając im czas i uwagę, bo “ona sobie poradzi”. Tymczasem chyba każda z nas ma czasem chwile słabości, gdy chce się ryczeć i rzucić wszystko w diabły. Prawdziwie silny, mądry i czuły partner jest wtedy nie do przecenienia.

2. Jestem silna, więc uratuję cały świat, nie zważając na siebie

W tę pułapkę zdarzyło mi się wpaść wiele razy. To częsta przypadłość “prawdziwych” wolontariuszek, działaczek i kobiet czynu. Ignorowanie własnych potrzeb, marzeń, choćby tych w zakresie drobnych przyjemności, bo ktoś mnie potrzebuje, muszę działać, trzeba biec do przodu. Tymczasem często okazuje się, że ciągle robiąc coś dla innych w końcu wyczerpuje się zasoby, dzięki którym ma się do tego siłę. Pojawia się wypalenie, frustracja i słynne “i co ja z tego mam?”, które wybitnie kłóci się z ideą dobroczynności. Jeżeli czegoś się nauczyłam, angażując się społecznie na różne sposoby, to tego, że nie można być zawsze dla innych, nie będąc najpierw dla siebie. Prawdziwą siłą tutaj jest wsłuchanie się w siebie na każdym kroku i działanie w zgodzie ze sobą. Czasem trzeba na chwilę przystopować, coś przemyśleć, czy po prostu zrobić sobie długą kąpiel w pachnącej pianie, aby nazajutrz móc dalej zbawiać świat.

3. Jestem silna, więc jakoś przełknę tę zimną kawę

To z kolei bardzo częsta przypadłość kobiet pracujących, co to żadnej pracy się nie boją, oraz…mam. Ileż to memów, komiksów i opowieści ma tę słynną zimną kawę w tle – jakby kobieta nie mogła po prostu usiąść i napić się ciepłej tak jak lubi, tylko najpierw musiała obsłużyć cały świat. Kobiety-męczenniczki, służące, szczycące się tym, jak mało mają chwil dla siebie i jaką wielką odpowiedzialność biorą, a potem z przymrużeniem oka narzekające na niemożność odpoczynku, brak czasu, padanie na “zbity pysk” i zbytnie obciążenie pracą. Oto pułapka, której też niestety nie udało mi się uniknąć, ale się uczę. Nowym przejawem siły w tym kontekście jest umiejętność odmawiania, brania na siebie tylko tyle, ile rzeczywiście się chce, z pełną odpowiedzialnością za konsekwencje. W przypadku macierzyństwa, gdzie naprawdę ciężko jest o negocjacje z szefem, warto od początku uczyć tego siebie, dzieci i otoczenie – jestem dorosłą kobietą, jeżeli twój świat nie wali ci się na głowę, a zawartość pieluszki nie wylewa się na dywan, możesz chwilę poczekać ze swoimi potrzebami, aż zaspokoję moje. Inaczej pojawia się frustracja, złość i słynne już gderanie, a to silnej kobiecie nie przystoi 😉

4. Jestem silna, więc moje samopoczucie zależy tylko ode mnie

To pułapka najnowsza, w którą również zdarzało mi się wpadać. Pułapka będąca owocem mody na coaching i zawołanie “jesteś tym, kim myślisz, że jesteś”, “możesz wszystko” itp. Jasne, że siła oznacza wiarę w swoje możliwości i przekonanie o tym, że należy nam się wszystko, co najlepsze. Czasem jednak świat robi nam psikusa i zdaje się działać zupełnie przeciwnie. Nagle okazuje się, że idziemy złą drogą, ludzie, którzy nam towarzyszyli teraz zawiedli, a partner patrzy na nas z nadzieją, że same znajdziemy wyjście z sytuacji. Wtedy dochodzą do głosu negatywne emocje, które nigdy nie pojawiają się ot tak po prostu, ale zawsze mają jakieś głębsze podłoże. Upychane gdzieś na dnie małe frustracje, zawody, rozżalenia, westchnienia zmęczenia w końcu znajdują ujście i zazwyczaj ma ono formę wybuchu. Jesteśmy silne, więc oczekuje się od nas, że zawsze takie będziemy, często na tym budując. Nie zawsze można być pozytywnym, nie trzeba się ciągle uśmiechać, aby świat mógł odetchnąć z ulgą, że nie osłabłyśmy. Czasem życie przytłacza, robi przykre niespodzianki i daje prztyczka w nos. Trzeba to wziąć na klatę, ale nie zawsze da się to zrobić od razu. Może trzeba chwilę popłakać? Wyżyć się? Pochodzić kilka dni z nosem na kwintę, żeby potem odzyskać swoje poczucie siły. Cokolwiek to jest, warto to zrobić, aby raz za razem odnajdywać swoją siłę, ale nie dlatego, żeby inni czuli się lepiej, pewniej, ale abyśmy to my się tak poczuły.

Bycie silną to przywilej i coś, czego można się nauczyć. Na pewno warto, gdyż czasy, w których żyjemy są zazwyczaj dość ciężkie i aby nie dać im się przygnieść, trzeba umieć walczyć o siebie, swoje prawa i dobro, a czasem też i o innych. Bycie silną sprawia, że inni zwracają się do nas ze swoimi słabościami, dzięki czemu siłę można mnożyć. Bycie silną oznacza też świadomość czterech pułapek kobiecej siły i uczenie się niewpadania w nie. To jak, damy radę? 🙂